1. Thành quả phát triển hạ tầng kinh tế -xã hội, đô thị, công nghiệp- thương mại
- Phát triển hạ tầng kinh tế -xã hội: Hạ tầng kinh tế- xã hội những ngày đầu thành lập huyện hầu như chưa có gì, vô cùng hoang sơ và khó khăn. Tuyến đường tỉnh lộ 14B là con đường duy nhất nối liền Nam Đông với đồng bằng chỉ như con đường vào vùng nương rẫy ngày nay, cong queo, đèo dốc, chỉ rộng chừng 4 mét, mặt đường toàn đá cuội và ổ voi ổ gà. Các tuyến đường nối trung tâm huyện với các xã cũng trong tình trạng tệ hơn đường lên tỉnh, đâu đó có rất nhiều sống trâu do những chiếc xe reo chở gỗ để lại. Các tuyến đường xã, đường thôn, đường xóm, đường đến nơi sản xuất chỉ là những lối mòn cho người đi bộ, cỏ tranh, lau lách cứ chen nhau với bàn chân con người. Điện lưới chưa có; bệnh viện, Đài truyền thanh chỉ dùng máy phát điện. Tất cả trường học, bệnh viện, trụ sở làm việc các cơ quan đều tạm bợ, phần nhiều là tranh- tre- nứa –lá, tất cả đều trong tình trạng khó khăn, thiếu thốn và lạc hậu.
Đến nay hệ thống đường giao thông đã được quan tâm ưu tiên đầu tư đồng bộ mở ra một diện mạo mới, dấu ấn quan trọng về phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội. Đường cao tốc đi qua địa bàn huyện với chiều dài 26 km, kết nối Nam Đông với thành phố Huế, các huyện đồng bằng và thành phố Đà Nẵng, tạo ra thời cơ mới thúc đẩy sự phát triển toàn diện của huyện trong thời gian tới. Con đường huyết mạch La Sơn - Nam Đông được đầu tư nâng cấp với chiều dài 47 km, bề rộng 26m, mặt đường thảm nhựa, nối liền xã xa nhất của huyện với Quốc lộ1. Đường huyện được đầu tư 13 tuyến, dài 47,7 km, nhựa hóa 100%. Đường xã được đầu tư 58 tuyến, dài 128,925 km, trong đó nhựa 24,9 km, bê tông 103,9 km. Đường thôn, xóm được đầu tư 124 tuyến, dài 102,5 km, bê tông 100%. Các tuyến đường đến các trung tâm sản xuất từng bước được đầu tư với 34 tuyến dài 48,6km, mặt đường chủ yếu là cấp phối, đặc biệt các vùng xa như A Kỳ, Ma Rai, Cha Lai, Cha Mon, A2, T7, Phú Mậu,... đã có đường đáp ứng nhu cầu đi lại sản xuất và vận chuyển hàng hóa. Hệ thống cầu cống đã được đầu tư kiên cố, có 23 cây cầu đã được đầu tư bê tông cốp thép, trong đó có các cầu lớn như cầu Khe Tre, cầu Hương Hòa, cầu Nam Đông, cầu Hương Giang, cầu Thượng Long, cầu A Kà, cầu A kỳ, cầu Khe Bó,...
Điện lưới quốc gia đã về đến cả những vùng hẻo lánh nhất mang lại ánh sáng văn minh cho nhân dân miền núi. Toàn huyện có 67 trạm biến áp với tổng công suất hơn 8.000 kVA, đường dây trung thế 75 km, đường dây hạ thế 140 km. Số hộ sử dụng điện lưới quốc gia 6.604 hộ (đạt 100%).
Công ty Kimsora
Hệ thống điện chiếu sáng được quan tâm đầu tư, vận hành đáp ứng nhu cầu đô thị hóa ở thị trấn Khe Tre với chiều dài 25,5 km; tất cả khu trung tâm các xã được đầu tư điện chiếu sáng; các tuyến điện chiếu sáng ở vùng nông thôn có chiều dài 32,3 km, đã góp phần thực hiện tốt chương trình “Xanh, sạch, sáng” và “ Núi rừng đã có điện thay sao” trở thành hiện thực.
Trường học đã được kiên cố hóa 100%, phần lớn được tầng hóa đáp ứng nhu cầu dạy và học, xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia. Đến có 29 cơ sở giáo dục (trường học) được đầu tư xây dựng kiên cố với 180 phòng học, 145 phòng chức năng và phòng làm việc. Đầu tư trung tâm y tế huyện với 2 tòa nhà kiên cố 2 tầng phục vụ khám và chữa bệnh với quy mô 50 giường. Tất cả các xã, thị trấn đều có Trạm y tế kiên cố, tầng hóa đáp ứng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Thiết chế văn hóa - thể thao được quan tâm đầu tư, xây dưng Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao, sân vận động ngoài trời, nhà văn hóa dân tộc cấp huyện. Đầu tư xây dựng nhà 9 nhà văn hóa xã quy mô 150-200 chỗ ngồi. Tất cả các thôn, tổ dân phố đều được đầu tư, hỗ trợ xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng đáp ứng nhu cầu hội họp và tổ chức các sự kiện của cơ sở.
- Phát triển đô thị: Thị trấn Khe Tre được tách ra từ xã Hương Lộc năm 1997; là đô thị loại 5, trung tâm hành chính, kinh tế - xã hội của huyện. Khe Tre có diện tích 425 ha, có 937 hộ gia đình, 3.480 người; mật độ dân số 5.717 người/km2, gồm có 5 Tổ dân phố. Hạ tầng kinh thuật đô thị luôn được quan tâm đầu tư ngày càng đồng bộ, từng bước hiện đại. Đã đầu tư xây dựng 22 tuyến đường nội thị với chiều dài 15.904 m, trong đó đã đặt tên đường cho 21 tuyến. Tuyến đường Khe Tre đã được đầu tư nâng cấp mở rộng 26 m, quy mô 4 làn xe, có con lươn cố định trồng cây xanh tạo ra điểm nhấn đối với bộ mặt đô thị. Hệ thống đèn chiếu sáng được đầu tư hầu hết các tuyến chính với chiều dài 13,3 km, một số tuyến đã được đầu tư công nghệ led hiện đại. Hệ thống thoát nước đô thị được đầu tư với chiều dài 6,7 km đáp ứng thoát nước mưa, nước thải sinh hoạt. Trụ sở làm việc các cơ quan hành chính, sự nghiệp được đầu tư khang trang; hàng trăm hộ gia đình xây dựng nhà ở từ 2 tầng trở lên tạo nên điểm nhấn, diện mạo đô thị từng bước hiện đại. Hệ thống cây xanh đô thị, vệ sinh môi trường được quan tâm. Bộ mặt đô thị ngày càng thay đổi theo hướng văn minh, hiện đại.
- Phát triển Công nghiệp: Đã hình thành 02 Cụm công nghiệp (CCN) với diện tích 30ha. CCN Hương Hòa quy mô 10 ha, tỷ lệ lấp đầy 70%; đang xây dựng CCN Hương Phú 20 ha, tỷ lệ lấp đầy 25%. Việc xúc tiến, kêu gọi đầu tư đạt được nhiều kết quả; điển hình như Công ty TNHH Kimsora phát triển ngành may công nghiệp sản xuất trang phục bảo hộ y tế, khẩu trang y tế với sản lượng 1,9 triệu sản phẩm/năm, giải quyết việc làm thường xuyên cho hơn 500 lao động. Công ty TNHH Viên nén Renen đã đầu tư dây chuyền xay, chế biến viên nén năng lượng; Hợp tác xã Phú Hòa và một số doanh nghiệp đã sơ chế gỗ rừng trồng với sản lượng đạt 6.000 m3/năm. Sản xuất đá ốp lát Gabro với sản lượng 11.000 m2/năm và đang tiếp tục thăm dò, đầu tư mở rộng quy mô sản xuất 200.000 m2/năm. Xây dựng 2 nhà máy thủy điện với tổng công suất 17Mw/h, sản lượng 41 triệu kw/năm. Duy trì chế biến mủ cao su với sản lượng thành phẩm 1.100 tấn/năm, chế biến cau khô, mộc dân dụng. Giá trị sản xuất ngành công nghiệp-TTCN đến nay đạt 351 tỷ đồng (giá thực tế), tỷ trọng tính theo thu nhập đạt 24,72%.
Nhà máy Thủy điện Thượng Lộ
- Thương mại: Hạ tầng thương mại được quan tâm đầu tư nâng cấp đáp ứng nhu cầu trao đổi, mua bán hàng hóa của bà con trên địa bàn. Chợ Khe Tre được đầu tư xây dựng mới năm 2013 gồm 390 lô kinh doanh cố định, đạt tiêu chuẩn chợ hạng 2. Chợ Nam Đông (Hương Giang) được đầu tư năm 1998 với 95 lô kinh doanh cố định, đạt tiêu chuẩn chợ hạng 3. Các tuyến đường chính của Khe Tre và trung tâm các xã hình thành các cửa hàng kinh doanh tổng hợp với hàng trăm mặt hàng phục vụ nhu cầu của nhân dân. Toàn huyện hiện có 2.162 cơ sở và hộ cá thể (gọi chúng là cơ sở) kinh doanh dịch vụ; trong đó, số cơ sở kinh doanh thương mại bán buôn, bán lẻ có 1.368 cơ sở; số cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống có 677 cơ sở; số cơ sở kinh doanh vận tải có 117 cơ sở, hình thành 3 cây xăng dầu cung cấp đủ nhiên liệu; có tuyến xe buýt nối Nam Đông- Huế, Nam Đông - Vinh Hiền với tần suất hang chục lượt/ngày; ngành du lịch, bưu chính viễn thông phát triển với tốc độ nhanh, mạng di động 4G phủ song khắp các khu dân cư, số người sử dụng dịch vụ internet tăng mạnh; các loại hình dịch vụ tăng khá, phát triển đa dạng hơn đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của sản xuất và đời sống: Tổng giá trị sản xuất ngành thương mại, dịch vụ năm 2020 là 616,2 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 36,99% tổng thu nhập.
2. Một số nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong thời gian tới
- Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội: Tiếp tục phát triển các tuyến giao thông đối ngoại, phối hợp với các ngành của tỉnh tiếp tục hoàn thiện tuyến đường cao tốc giai đoạn 2, triển khai thi công tuyến đường 74 nối huyện Nam Đông với đường HCM. Tiếp tục đầu tư, nâng cấp, bảo dưỡng thường xuyên đường huyện, đường xã, đường thôn và đường đến các trung tâm vùng sản xuất nông nghiệp. Ưu tiên đầu tư đường đến khu du lịch như vào Pa Xây xã Thượng Lộ, thác Phướn, thác Trượt xã Hương Phú; thác Ka Zan, T7 xã Hương Sơn; A Kỳ xã Thượng Long. Đầu tư Làng văn hóa truyền thống Cơ tu tại Pa Xây xã Thượng Lộ, Nhà văn hóa truyền thống lịch sử huyện. Đầu tư hạ tầng các Cụm Công nghiệp phục vụ mặt bằng cho các dự án đầu tư phát triển sản xuất; hạ tầng các khu dân cư thuộc thị trấn Khe Tre, Hương Xuân, Thượng Long, Hương Lộc, Hương Phú phục vụ đủ nhu cầu đất ở của nhân dân. Đầu tư các công trình kè chống sạt lở ven sông Tả Trạch và các vùng có nguy cơ sạt lở khác. Rà soát đầu tư nâng cấp mở rộng các trường học đảm bảo nhu cầu học tập và xây dựng các trường đạt chuẩn quốc gia.
- Phát triển đô thị: Tiếp tục ưu tiên đầu tư phát triển đô thị Khe Tre theo đồ án được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 688/QĐ-UBND ngày 13/03/2020 của UBND tỉnh. Chú trọng đầu tư phát triển vùng ven sông Le No và Tả Trạch, đầu tư đổ đất nâng cao cốt nền từ cầu Le No đến khu vực bệnh viện. Đầu tư mở rộng nâng cấp các tuyến đường từ chợ Khe Tre đến Trung tâm y tế quy mô 4 làn xe, có con lương cố định trồng hoa; mở rộng tuyến đường Võ Hạp và cầu Le No để tạo điểm nhấn đối với các trục đường ngang của thị trấn; nâng cấp mở rộng đường từ nốt giao cao tốc vào trường tiểu học Hương Phú. Đầu tư xây dựng đường Trường Sơn Đông nối dài, đường ven sông từ cầu Le No đến Trung tâm Y tế, nối dài đường A Lơn qua sông Le No đến đường Bùi Quốc Hưng. Nâng cấp vỉa hè, điện chiếu sáng các tuyến đường nội thị đạt 100%. Xây dựng hạ tầng các khu dân cư nội thị, cải tạo công viên, chăm sóc cây xanh; nghiên cứu, lựa chọn loài hoa đặc trưng và các loài hoa phụ trợ để phát triển. Chú trọng xây dựng các đường hoa ở khu vực ven sông Le No, Tả Trạch. Kêu gọi đầu tư xây dựng Khu vui chơi giải trí ven sông Tả Trạch (Tổ dân phố 3). Xây dựng thị trấn Khe Tre đạt chuẩn “Văn minh đô thị”. Nghiên cứu, đề xuất mở rộng thị trấn Khe Tre để đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị, tăng tỷ lệ đô thị hóa theo theo tinh thần Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị về xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
- Công nghiệp và thương mại: Phát huy tiềm năng, lợi thế về nguyên liệu, đường cao tốc đi qua địa bàn để phát triển ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng tích cực góp phần xây dựng huyện Nam Đông đạt chuẩn huyện nông thôn mới. Phấn đấu Hạ tầng các Cụm công nghiệp được đầu tư đạt 50% trở lên (theo quy hoạch), tỷ lệ lấp đầy các Cụm công nghiệp đạt từ 50% trở lên; 100% chủng loại sản phẩm đều có công bố tiêu chuẩn chất lượng, có đăng ký bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm. Tăng giá trị sản xuất ngành công nghiệp - TTCN bình quân tăng 24%/năm. Giải quyết việc làm cho 3.000 lao động. Đầu tư nhà máy chế biến đá Gabro tại Hương Xuân, Hương Hữu. Rà soát mỏ đá xây dựng Phú Mậu, xã Hương Phú, kêu gọi đầu tư để đưa mỏ vào hoạt động. Tiếp tục duy trì chế biến mủ cao su với công suất 900 -1000 tấn mủ thành phẩm/năm; cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng, liên kết tiêu thụ sản phẩm. Vận động các doanh nghiệp liên kết với các hộ gia đình trong việc trồng, cung ứng nguyên liệu gỗ rừng trồng (gỗ lớn), gỗ có chứng chỉ FSC, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư chế biến gỗ rừng trồng, chế biến mây, tre; chế biến các sản phẩm từ cây dược liệu. Hỗ trợ phát triển ngành may gia công tại cụm dân cư giả quyết việc làm khoảng 200 lao động. Tiếp tục nghiên cứu sản xuất các sản phẩm dệt zèng ở hợp tác xã Kazan. Duy trì sản xuất ổn định, an toàn của Nhà máy thủy điện xã Thượng Lộ và xã Thượng Nhật với công suất 17 mW/h, sản lượng điện đạt 41 triệu kW/năm.
Tiếp tục duy trì 2 chợ, thành lập thêm Chợ Phiên làm thêm điểm đến của khách du lịch, đồng thời tăng cường tiêu thụ nông đặc sản, thổ sản. Đẩy mạnh phát triển thương mại ở khu trung tâm thị trấn; sắp xếp các trụ sở cơ quan nhà nước phù hợp để ưu tiên mặt bằng thuận lợi cho phát triển thương mại./.
Phòng Kinh tế và Hạ tầng